روند تغییر تولید فولاد خام دنیا

با توجه به اینکه رشد تولید فولاد خام چین از 40سال قبل تا سال 2020 ادامه دارد برای اولین بار تولید فولاد خام چین  درسال2021 نسبت به تولید سال 2020 حدود 32 میلیون تن کاهش یافت با وجود این که این کاهش درسال2021چین حدود 9/52 درصد کل تولید فولاد خام دنیا را به خود اختصاص داد.

تولید فولاد خام ایران درسال2021 نسبت به سال2020 حدود نیم میلیون تن کاهش یافت. بجز ایران چین که تولید فولاد  خام آنها  در سال 2021 نسبت به سال 2020 کاهش داشت  اما هشت کشور دیگر عمده تولید کننده فولاد خام دنیا در سال 2021 نسبت به سال 2020 بر طبق جدول 1 افزایش داشتند.

بیش ترین رشد سالانه فولاد خام دنیا را در سال 2021 آمریکا داشت زیرا دولت آمریکا بودجه زیادی برای بهبود تاسیسات زیر بنایی در سال 2021 اختصاص داده است  و پرداخت صورت وضعیت پیمانکاران را به شرط استفاده از فولاد داخلی برای بهبود تاسیسات زیر بنایی موکول نمود.

قسمت عمده اضافه ظرفیت تولید فولاد خام دنیا را چین بخود اختصاص داده است . در چین تعداد زیادی کوره بلند قدیمی با طرفیت سالیانه حدود 400 هزار تن هنوز در دست بهره برداری هستند چین قصد دارد این کارخانه های قدیمی را باظرفیت حدود 400 تا 500 هزار تن در سال که در مناطق محروم قرار دارند را مانند سال های گذشته به مرور از رده خارج نماید. علاوه بر این بیشترین درصد فولاد خام چین به روش کوره بلند + کنورتور LD تولید می شود. چین در 40 سال قبل سالانه فقط حدود 45 میلیون تن با استفاده از کوره های قوس الکتریکی فولاد خام تولید می نمود.در سال 2021 حدود 210 میلیون تن فولاد خام چین  در کوره های قوس الکتریکی تولید شدند با توجه به اینکه در اثر تولید هر تن فولاد خام در کوره های قوس الکتریکی با ذوب قراضه حدود 410 کیلوگرم گاز دی اکسید کربن به وجود می آید در صورتی که تولید فولاد خام با استفاده از کوره بلند+کنورتوربه ازای هرتن فولاد خام حدود 1880 کیلوگرم گاز دی اکسید کربن به جود می آید.استفاده بیشتر از کوره های قوس الکتریکی برای تولید فولاد عملا کمک به محیط زیست محسوب می شود.

به عبارت دیگر تولید گاز دی اکسید کربن در روش کوره بلند+ کنورتور حدود 59/4 برابر بیشتر از روش تولید فولاد خام با ذوب قراضه در کوره های قوس الکتریکی می باشد. پیش بینی می شود دولت چین از سال2022 تا ده سال دیگر ظرفیت  تولید فولاد خام خود را با استفاده از کوره های قوس الکتریکی حدود 40درصد افزایش خواهد داد.زیرا این روش تولید فولاد خام اگر با استفاده از انرژی الکتریکی که از منابع تجدید پذیر تولید می شوند بهره برداری شوند عملا گاز دی اکسید کربن به محیط زیست تحمیل نمی نمایند.به عبارت دیگر می توان گفت امکان تولید فولاد خام سبز به وجود خواهد آمد. تا 10 سال آینده دولت چین نسبت به کاهش حدود 60 درصد ظرفیت اضافی تولید فولاد خام خود اقدام نمود.

صادرات جهانی فولاد

صادرات جهانی مستقیم محصولات تمام شده و نیمه تمام فولادی دنیا از سال 1979 تا 2020 موید آن است که تقریبا از سال 1975 تا 2006 جهان به طور میانگین هر ساله مقدار بیشتری از محصولات فولادی را از کشورهای تولید کننده به سایر کشوره صادر کردند.در سال 2000 حدود2/39 و در سال 2020 حدود9/22 درصد از محصولات فولادی دنیا به کشورهای مختلف صادر گردید.

آمار صادرات محصولات فولادی دنیا در سالهای اخیر که درجدول شماره 2 آورده شده است موید آن است که تجارت مستقیم محصولات فولادی دنیا روند کاهشی داشته است.کشورهای در حال توسعه به جای خرید گریدهای فولاد کربنی(ساختمانی) کوشش نموده و می نمایند انواع میلگرد ، تیرآهن، نبشی، پروفیل و…مصرفی کشور خود را بجای خرید از خارج تولید نمایند. کشورهای پیشرفته صنعتی دنیا هم کوشش نموده و خواهند نمود محصولات فولادی با کیفیت وارزش زیاد خودرا به تجهیزات صنعتی با ارزش افزوده بیشتر تبدیل و با ارزش افزوده بیشتر به سایر کشورها صادر نمایند  به عبارت دیگر صادرات فولاد خام ایران با ارزش افزوده ناچیز فعلی هم در سال های آینده با کمبود خریدار مواجه خواهد شد.

با توجه به اضافه ظرفیت جهانی تولید فواد خام و… سرمایه گذاری در جهت افزایش ظرفیت کمی تولید فولاد خام ایران خدمت به کشور نیست بلکه اتلاف منابع است زیرا توسع همه جانبه پیشرفت ایران مانند سایر کشورهای دنیا درگرو بهبود کیفیت، تنوع بخشیدن به محصولات تولیدی و… است نه تنها به افزایش ظرفیت تولید بیش از نیاز داخلی.

علاوه بر این در تولید جهانی فولاد بجای مصرف حامل ها ی انرژی فسیلی تاسال 2030 تحول عظیمی در ارتباط با مصرف انرژی هیدروژن سبز برای تولید فولاد رخ خواهد داد. بعضی از افراد بدون تخصص و ناآشنا به تحولات تکنولوژی تولید فولاد در دنیا ، اضافه ظرفیت جهانی تولید فولاد و… به هر اسم حتی رسیدن به اهداف برنامه ششم دانسته ویا ندانسته بخواهند منابع محدود کشور را در سال های پیش رو برای افزایش ظرفیت کمی تولید فولاد استفاده نمایند ،خدمتی به مملکت نخواهد نمود بلکه عملا مانع پیشرفت واقعی کشور می شوند.ایجاد کارخانه ای به ظرفیت سالانه حدود 300 هزار تن فولاد مخصوص ، ضد زنگ و… در ایران به پیشرفت صنعتی همه جانبه کشور کمک زیادی خواهد نمود. کشور چین چند سال است بیش از 50 درصد فولاد ضد زنگ دنیا را تولید می نماید.تجربه چین در ایجاد واحدهای تولید فولاد مخصوص،ضد زنگ و… کمتر از کشورهای غربی نیست.همان طوری که هشت واحد تولید احیاء مستقیم به علاوه کوره قوس الکتریکی تولید فولاد را در دولت های نهم و دهم  از کشور چین در آن سال ها که حتی یک کیلوگرم آهن اسفنجی تولید نمی کرد خریداری کردند و کشور ایران را با مشکلات عدیده ای مواجه ساختند جبران مافات بنمایند حداقل کارخانه مستقل با ظرفیت حدود سیصد هزار تن فولاد مخصوص، ضد زنگ و…را درکنار خلیج فارس احداث نمایند تا به پیشرفت همه جانبه کشور در ارتباط با فولاد های کیفی سبب رشد صنایع فلزی و نظامی ایران بشود توصیه می شود هر چه زودتر این کارخانه راه اندازی گردد، تا تحریم موجود در نفروختن این فولادها نیز بی اثر شود. بدیهی است می توان هزینه سرمایه گذاری تاسیس چنین کارخانه ای با تمام واحدهای جانبی آن را باصادرات نفت خام با دولت چین تهاتر نمود.